أبوحیان توحیدی میان رویکرد عقلانی وگرایش صوفیانه

ابوحیان توحیدی را همگان به عنوان ادیب و فیلسوفی می شناسند که به زیبایی وبا دقت فراوان دیدگاه ها، رویکردها وحلقات فلسفی قرن چهارم را - عمدتاً در عراق عرب وعجم- روایت کرده است. آثار برجسته وی از قبیل الامتاع والمؤانسة والمقابسات به خوبی گویای قوت فلسفی وابداع ادبی اوست. از أبوحیان توحیدی چهره دیگری نیز به تصویر کشیده شده است که نشانگر تمایلات ونگرش های صوفیانه است. مهم ترین کتابی که این تصویر را ارائه می کند الإشارات الالهیة است که نثری بلند ومضامینی عارفانه وعاشقانه دارد. برخی در انتساب این کتاب به وی تردید کرده اند اما اغلب برآنند که این اثر تراویده ذهن وجان وقلم توحیدی است. آنانی که وی را دارای گرایش های صوفیانه دانسته اند احیاناً خواسته اند زندگی وی را دارای دو مرحله عقلی وعرفانی معرفی کنند، حال آنکه به نظر نگارنده، توحیدی هم در آثار فلسفی اش نگاهی قهر آمیز به عرفان وتصوف ندارد وهم در آثار عرفانی اش در ستیز با عقل وعقل گرایی نیست. در این مقاله، با رویکرد وصفی و تاریخی ضمن بیان شواهد انتساب این کتاب به توحیدی، مضامین ورهیافت های عرفانی آن مورد بررسی قرار گرفته ونشان داده شده است که همان أبوحیان عقل گرا  وانسان گرا با حفظ همان هویت، در کتاب الإشارات در قالب أبوحیان معناگرا وخداجو تبلور یافته است.